Σαν Ουράνιο Τόξο.....

Το Μεσαιωνικό Υδραγωγείο Καβάλας
Ένα από τα σημαντικότερα έργα που επιτελέστηκαν τα τελευταία χρόνια στη πόλης μας ,είναι η συντήρηση του μεσαιωνικού υδραγωγείου.Τις γνωστές σε όλους μας "Καμάρες".Είναι ένα μνημείο στο οποίο η Καβάλα οφείλει ίσως και την "ύπαρξή"της.Αφού χωρίς νερό ,τα καυτά καλοκαίρια που τα γυμνά γρανιτένια  βράχια πύρωναν και βομβάρδιζαν την πόλη,με τις ακτίνες τους ,κανείς ΔΕΝ θα μπορούσε να επιβιώσει,δίχως το νερό επάνω στο βράχο

 της συνοικίας της Παναγίας(ΚΑΣΤΡΟ) .Γι'αυτό από την εποχή των Βυζαντινών υπάρχουν ενδείξεις ότι υπήρχε  ένα μικρό Υδραγωγείο ,που έφερνε νερό στην πόλη.Ίσως να ήταν ένα έργο ενσωματωμένο στο τείχος του Ανδρόνικου,όπως εικάζουν οι Αρχαιολόγοι,το οποίο έκλεινε την κοιλάδα ανάμεσα στην Χριστούπολη και το "Σύμβολο" όρος.Στη θέση του τείχους αυτού , ο Ιμπραήμ Πασάς τον 16ο αιώνα ανακατασκευάζει το υδραγωγείο! .........Ο Ιμπραήμ Πασάς,πρώτος βεζίρης,εγκάρδιος φίλος και σύζυγος της αδελφής του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς προικίζει την πόλη με μια σειρά έργα.Ουσιαστικά ο Ιμπραήμ είναι ο θεμελιωτής  της σύγχρονης Καβάλας,εξάλλου από την εποχή αυτή και μετά  η πόλη αποκτάει το όνομα "Καβάλα" έχοντας χάσει οριστικά το βυζαντινό της όνομα"Χριστούπολις".Όσο ανεξιχνίαστο είναι το από που προήλθε το νεώτερο όνομα της πόλης Καβάλα,άλλο τόσο είναι ζητούμενοι οι λόγοι για τους οποίους ο εξισλαμισμένος 'Οθωμανός -εκ Πάργας Ηπείρου καταγόμενος-Ιμπραήμ την προίκισε με τόσα δημόσια κτήρια (Τζαμί,χαμάμ,μεντρεσέ,ιμαρέτ,μπεζεστένι,τεκέ,καραβάν- σαράι κ.λ.π.)ενώ επί των ημερών του  έγινε και η εκτεταμένη επισκευή των τειχών.Τι ήταν τότε η πόλη;'Όπως προκύπτει από τις λίγες πηγές ,δεν υπήρχε τίποτα περισσότερο πέρα από χαλάσματα,λίγες οικογένειες-κύρια χριστιανοί-και μια μικρή φρουρά μέσα στο Κάστρο.Τι ήταν αυτό που ώθησε  το Μεγάλο Βεζίρη να διαθέσει τόσα χρήματα για να κατασκευάσει το υδραγωγείο και να χτίσει  και όλες  τις βασικές υποδομές για ν'αρχίσει  και πάλι η πόλη να έχει Ζωή;Ίσως, επειδή στο σημείο που βρίσκεται η Καβάλα,συναντιέται  η Ρωμαϊκή Εγνατία με τη Θάλασσα,(είναι ένα από τα λίγα),ΑΝ όχι το μοναδικό  σημείο που  ο δρόμος έφτανε τόσο κοντά στη ακτή ,στην μακριά απόσταση που διένυε από το Δυρράχιο μέχρι την Κωνσταντινούπολη.Αυτό σημαίνει ότι ήταν ευάλωτοι οι ταξιδιώτες από τους πειρατές και για την ασφάλειά τους χρειάζονταν ένα ισχυρό φρούριο.
Παράλληλα υπήρχε ένα φυσικό λιμάνι-αν και ευάλωτο στους νοτιάδες-και κάθετοι άξονες με την ενδοχώρα.Αυτά,από μόνα τους,ήταν αρκετά για να ξαναφτιαχτεί  και η πόλη και στη συνέχεια να εποικιστεί από τους Εβραίους που ήρθαν στα χρόνια του Σουλεϊμάν από την Ουγγαρία,καθώς και με άλλο πληθυσμό από τη Μικρά Ασία ,πέρα από τους ντόπιους που ήρθαν από τα γύρω χωριά;Δύσκολο όμως  να δοθεί με βεβαιότητα μια απάντηση,προς το παρόν τουλάχιστον, μιας και δεν γνωρίζουμε τι σκεπτόταν Ο Ιμπραήμ!Δεν αποκλείεται όμως στο μέλλον ,η μελέτη των οθωμανικών αρχείων να προσφέρει,επιπλέον στοιχεία!....
Το σίγουρο είναι ότι ο Ιμπραήμ πήρε την απόφαση αυτή στο πλαίσιο μιας σειράς  έργων που δρομολόγησε και είχε τη δύναμη να το κάνει καθώς για ορισμένους συν διοικούσε την αυτοκρατορία και αντλούσε δύναμη από την στενή "φιλική σχέση"που είχε με τον πατισάχ Σουλεϊμάν.'Όπως λένε οι ιστορικές πηγές"ήταν τόσον κοντά οι δυο ηγεμόνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που ούτε ένα" ροδοπέταλο" δεν μπορούσε  να περάσει ανάμεσα από τα μάγουλά τους"!!! Τελικά μια γυναίκα τους χώρισε ,η επίσης εξισλαμισμένη-ρώσικης καταγωγής και θυγατέρα χριστιανού ιερέα-Χιουρέμ,σύζυγος του Σουλεϊμάν,προκειμένου να εξασφαλίσει την ομαλή διαδοχή στο θρόνο.Μαζί της έμεινε μέχρι το θάνατο του,καθώς Σουλεϊμάν και Χιουρέμ βρίσκονται αντάμα θαμμένοι στον τουρμπέ,δίπλα στο τέμενος του Σουλεϊμάν στην Πόλη.....
Αυτά ως μια μικρή  ιστορική παρένθεση,αναγκαία για να φανεί ότι το ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟ δεν ήταν απλά και μόνο ένα μεγάλο έργο για την  εποχή του,αλλά συνδέεται και με  σημαντικά γεγονότα και σημαντικές για την περιοχή της Καβάλας,αποφάσεις που ελήφθησαν πριν από πεντακόσια χρόνια και καθόρισαν την πορεία της,μέχρι και σήμερα!....
 'Όπως διαπιστώνεται στη πορεία και με την πάροδο του χρόνου το" ΜΝΗΜΕΙΟ"(οι Καμάρες) που άλλοτε δέσποζε στην πόλη μας τώρα "χάνεται"ανάμεσα στα τσιμεντένια δυστυχώς μεγαθήρια ,καθώς τα ταπεινά και χαμηλά ακίνητα χρόνο με το χρόνο  χάνονται.Και ότι οι κύριες αιτίες της φθοράς του είναι οι καιρικές συνθήκες ,οι μικρο δονήσεις από τα βαριά οχήματα,τα καυσαέρια, οι ανθρώπινες επεμβάσεις-παρεμβάσεις(στηρίξεις διαφόρων καλωδίων κ.λ.π.)καθώς και η μεταφορά υλικών από τα πετούμενα τ'ουρανού.....
Μέσα όμως στα τελευταία εννιά χρόνια ξεκίνησαν εργασίες αποκατάστασης του μνημείου,με συμμετοχή Αρχιτεκτόνων(Α.Μπακιρτζής)Αρχαιολόγων(Κ.Δόκαρη)και πολιτικών μηχανικών(Μ.Καμίλης)Εξειδικευμένων συντηρητών(Μ.Καραβελίδης) Επίσης,τέλος, για την υποστήριξη του έργου συνεργάσθηκαν και οι  Κ.Κουζλακίδου και  Φ.Κοντάκου , μετά δε  το 2000 και ο κ.Λυχούνας .Για την ολοκλήρωση αυτής της αποκατάστασης του ΜΝΗΜΕΙΟΥ όπως αναφέραμε χρειάστηκαν 9 χρόνια ,οι εργασίες του ξεκίνησαν το 1997 και ολοκληρώθηκαν το 2006!............
Να περάσουμε όμως με την ευκαιρία και στο βιβλίο που εξέδωσε η 12η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων,το οποίο στο εισαγωγικό του παραθέτει στοιχεία από τον ταξιδευτή του 17ου αιώνα, Εβλιά Τσελεμπή ο οποίος περίπου κατά  το 1668 επισκέπτεται την πόλη μας ,και εκ των υστέρων αναφέρεται στο ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟ της, με ιδιαίτερα όμορφο και ποιητικό τρόπο,και μεταξύ άλλων το περιγράφει και ως "ΟΥΡΑΝΙΟ ΤΟΞΟ"!!!!...........
Αυτό όμως το Υδραγωγείο μερικούς αιώνες αργότερα το συντήρησε με δικά του χρήματα ο ευεργέτης της πόλης μας ΜΩΧΑΜΕΤ ΑΛΗ και σχετικά  στοιχεία για πρώτη φορά δημοσιεύονται στην εν λόγω έκδοση.
Ουσιαστικά...  αυτό που βλέπουμε σήμερα εμείς και το οποίο μέχρι πριν μερικές δεκαετίες έφερνε, το ΝΕΡΟ στην πόλη μας από την Πηγή του στα Τρία Καραγάτσια,είναι ένα καθαρά Οθωμανικό μνημείο ! Η Μάνα δε  του Νερού στα 3 Καραγάτσια που βρίσκεται σε υψόμετρο 400 μ.όπου  ένας κτιστός αγωγός τετράγωνης διατομής, που περνώντας πάνω από 5 λίθινες γέφυρες,έφερνε το νερό στο Σούγελο(su και yol)που στα Τουρκικά σημαίνει δρόμος του νερού.Και απ'εκεί μέσω δεξαμενών (ενδιάμεσα)  έτσι ώστε με την καθίζηση να καθαρίσει το νερό, από τυχόν ακαθαρσίες.Με τελευταία τη δεξαμενή που βρίσκεται στο σημείο όπου  ο αγωγός της συνδέεται με τις" ΚΑΜΑΡΕΣ" προκειμένου να γεφυρωθεί το τελευταίο άνοιγμα πριν αρχίσει το νερό να ρέει στις βρύσες  της συνοικίας της Παναγίας,καθώς και σε μια ακόμη  που υπήρχε  στην οδό της Γαλλικής Δημοκρατίας!...
-Οι" ΚΑΜΑΡΕΣ" έχουν μήκος 280 μέτρα και το  μέγιστο ύψος στο κέντρο τους,φτάνει στα 25 μέτρα!
Στο σχετικό βιβλίο υπάρχουν αρκετές σοβαρές και ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το σημαντικότατο αυτό μνημείο της πόλης μας!!!
Πηγή" Χρονόμετρο" 
Διασκευή-Ανάρτηση
http://thema-xronou.blogspot.com
grafeas pezikou
x.s.zissakis
KAVALA/gr 22 ian.2010