Σεμινάρια Τοπικής Ιστορίας.....Πατριδογνωσίας το Ανάγνωσμα!

Χαρακτηριστικός της ιστορικής πορείας της Καβάλας ο τίτλος του Νίκου Ρουδομέτωφ στην εισήγησή του"Ψηφίδες ιστορίας μιας πόλης που βίωσε την μετάβαση από τον Παράδεισο στην Κόλαση",κι'όχι μόνον μια φόρα,θα συμπληρώσουμε!Θα επιχειρήσουμε το δύσκολο έργο, να ξεχωρίσουμε τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία της εισήγησης του καλού συμπατριώτη μας,που στο σημερινό μάθημα πατριδογνωσίας του μιλάει για την Καβάλα,πριν την έλευση των προσφύγων,με βάση τα στοιχεία του Κώδικα της δημογεροντίας!
Η Καβάλα ακόμη και πριν την έλευση των προσφύγων από το 1850 μέχρι το 1916 ήταν πόλη-μαγνήτης για όλη την Ελλάδα,και δυστυχώς με το σύστημα δημοτολογίων που επικρατούσε  την περίοδο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας  δεν μπορούμε να είμαστε  βέβαιοι για τον ακριβή αριθμό  των κατοίκων της πόλης,αλλά και κατ'αναλογίαν ως προς την εθνικότητα και το θρήσκευμα.Η ουσία είναι ότι ο ακριβής αριθμός  ήταν επί μονίμου  βάσεως αυξομειούμενος λόγω  της εποχιακής επεξεργασίας των καπνών και από το γεγονός ότι οι συνεχώς αφικνούμενοι νέοι  κάτοικοι,αδιαφορούσαν για την εγγραφή τους στα μητρώα της πόλης,αλλά το έκαμναν μόνον όταν προέκυπτε κάποια ανάγκη,όπως γάμοι,γεννήσεις,θάνατοι,αγορές ακινήτων κ.λ.π.Επίσης με βεβαιότητα παρουσιάζεται από τον κ.Ρουδομέτωφ ότι την περίοδο εκείνη δεν υπήρχαν  Βούλγαροι στην Καβάλα,εκτός ίσως από ελάχιστους  εξελληνισμένους η εποχιακά εργαζομένους στους μπαξέδες του Περιγιαλιού(Καρά-Ορμάν)!
Η Καβάλα μετά από την Θεσσαλονίκη,κυριαρχούσε  σε μέγεθος,ανάπτυξη,πρόοδο και πολιτισμό,σ'όλοκληρη τη Μακεδονία και Θράκη.Είχε τα περισσότερα θέατρα,κινηματογράφους(δυο χειμερινούς και τρεις θερινούς)καφέ-σανταν,μπυραρίες,πολιτικούς συλλόγους,ημιγυμνάσιο από τον 19ο ακόμη αιώνα,υποπροξενεία των σημαντικότερων κρατών του κόσμου και τουλάχιστον πέντε ξενοδοχεία!Προσοχή ,όχι "χάνια",αλλά ξενοδοχεία με τη σημερινή μορφή και λειτουργία.Μάλιστα ,τουλάχιστον σε ένα λειτουργούσε και πολυτελές εστιατόριο.Από τα πέντε ξενοδοχεία,τουλάχιστον  τα τρία ήταν εφάμιλλα των ξενοδοχείων της Θεσσαλονίκης.Το "Γκράντ Οτέλ",το "Κωνσταντινούπολις" και το ".Ακταίον"!
Η Καβάλα σχεδόν κάθε εβδομάδα φιλοξενούσε μουσικούς καλλιτέχνες με μεγάλα ονόματα.'Ήταν δηλαδή η σημαντικότερη θεατρική"πιάτσα"στη βόρειο Ελλάδα,εκτός της Θεσσαλονίκης.Ο Δήμος Καβάλας διατηρούσε  Φιλαρμονική,την"Φιλαρμονική του Δήμου"η οποία τακτικότατα,σε κεντρικά σημεία της πόλης έπαιζε εξαιρετικά μουσικά έργα από το διεθνές ρεπερτόριο για να τέρψει τους πολίτες της.
-Η Καβάλα ήταν μια εργατούπολη,στην οποία το εργατικό δυναμικό έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην οργάνωση του πρώιμου  εργατικού κινήματος,(1892).Μια πόλη στην οποία μάλιστα έγινε και η πρώτη απεργία στον ευρύτερο Βαλκανικό Χώρο(1896) όταν ακόμη  η έννοια της; απεργίας ήταν κάτι τελείως άγνωστο  και ό τότε Τούρκος διοικητής,μη γνωρίζοντας  πως να την χαρακτηρίσει,την ονόμασε"εκμέκ καβγασί",δηλαδή καβγάς για το ψωμί...'Ηταν η πόλη στην οποία από τα  χρόνια της Τουρκοκρατίας (1908) κυκλοφορούσαν τρείς ελληνικές εφημερίδες.Ο "Ερμής",η "Σημαία" και το "Κύμα".Η μια μάλιστα ήταν σατιρική!το "Κύμα",που (έμοιαζε με τον "Ρωμιό"του Σουρή).Αξίζει να σημειώσουμε ότι στην περίοδο αυτή κυκλοφορούσαν στην Θεσσαλονίκη τρείςΕλληνικές εφημερίδες,δηλαδή όσες και στην Καβάλα.
Ηταν μια πόλη με πολλούς Τούρκους κατοίκους,πολλά τζαμιά,ανώτερη εκκλησιαστική εκπαίδευση των μουσουλμάνων(Ιμαρετ πολλές δημόσιες τουρκικές υπηρεσίες και πολυεθνικές τράπεζες που αναπτύχθηκαν λόγω της τεράστιας οικονομικής δραστηριότητας,αλλά πάντα με την Ελληνορθόδοξη Κοινότητα να κυριαρχεί πνευματικά και οικονομικά!
Η Καβάλα είχε ΕΣΥ όταν οι άλλοι...
Στην θέση του σημερινού "Πυθαγόρα"η Ελληνορθόδοξη Κοινότητα,έχτισε και λειτούργησε το νοσοκομείο "Ευαγγελισμός",ευγενική προσφορά ενός Καβαλιώτη εμπόρου,του Σπύρου Σεκερτζή,στο οποίο μάλιστα λειτουργούσε  και πλήρες χειρουργείο ,γεγονός αρκετά σπάνιο την εποχή εκείνη.Τα εγκαίνια της λειτουργίας της λειτουργίας του  έγιναν στις 19  Αυγουστου του 1900.Είχε προσλάβει αρκετούς γιατρούς και λειτουργούσε με βάση τον"Κανονισμό του Νοσοκομείου"που είχε συντάξει ομάδα ιατρών και είχε εγκρίνει η Κοινότητα.Η περίθαλψη των οικονομικά αδύναμων ή απόρων Ελλήνων,ήταν δωρεάν....'Ηταν τόσο καλή η φήμη του Νοσοκομείου,ώστε οι Τούρκοι παρακαλούσαν να νοσηλευτούν σ'αυτό,παρ'όλο που υπήρχε τουρκικό Νοσοκομείο με το όνομα"Διεθνές"ή "Γιουρεμπά",στη θέση που είναι και σήμερα το Νομαρχιακό Νοσοκομείο μετά τις Καμάρες.
Υπήρχαν τέσσερα τουλάχιστον ελληνικά φαρμακεία,ενώ κάτω από τον Αι Γιάννη κατασκευάστηκε γυμναστήριο για τις ανάγκες των πολυάριθμων αθλητικών συλλόγων!
Μία πρόσφατη ανάκαλυψη:Το Πανεπίστήμιο της Καβάλας
Στα 1910,επί τουρκοκρατίας είχε  αρχίσει η ανέγερση Πανεπιστημίου στην πόλη μας.Μπορείτε να το φανταστείτε;Πολύ πριν από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης,στην Καβάλα ξεκίνησε η ανέγερση ενος νέου,σύγχρονου για την εποχή του,Πανεπιστήμιο με σχέδια και μελέτες 'Αγγλων Μηχανικών.Την ανέγερση είχε αναλάβει ο Χεδίβης της Αιγύπτου Αμπάς Χιλμί Πασάς κάτω από την  πίεση της τουρκικής Διοίκησης,η οποία του ζητούσε επίμονα λογαριασμό για τα έσοδα του Ιμαρέτ,μεγάλο μέρος των οποίων ο Χεδίβης τα κατακρατούσε και δεν τα δαπανούσε προς όφελος του αγαθοεργού ιδρύματος.Είμαστε στο στάδιο της ανακάλυψης πολλών ακόμη πολυτίμων στοιχείων,αλλά και της θέσης στην οποία είχε αρχίσει η ανέγερση του Πανεπιστημίου,Οι Βαλκανικοί όμως πόλεμοι ματαίωσαν την ανέγερση τελικά του πανεπιστημίου....
-Η συνέχεια σε επόμενή μας ανάρτηση.
Πηγή-Ν.Ρουδομέτωφ-"Η Εβδομη".
Διασκευή-Ανάρτηση
Χ.Σ.Ζησάκης
grafeas pezikou
http://thema-xronou.blogspot.com
Kavala/gr.2 Martiou 2010